Wykrywanie kolizji i zarządzanie nimi to jedno z najczęstszych zadań, jakie musi wykonać BIM Koordynator w swojej pracy. Gdy pracujesz na dużych projektach, na pewno będziesz miał do czynienia z wieloma różnymi zaangażowanymi branżami. Ilość modeli, jakimi będziesz musiał zarządzać, sprawdzać, wysyłać i współdzielić może liczyć od kilkunastu, kilkudziesięciu do nawet kilkuset w zależności od rozmiaru projektu.
Przy tak dużych przedsięwzięciach, cały proces koordynacji wszystkich modeli i zarządzania występującymi na nich kolizjami to nie lada wyzwanie.
POBIERZ PRZEWODNIK PO BIM KOORDYNACJI
Zapisz się na naszą listę mialową i pobierz Praktyczny przewodnik po Koordynacji BIM. Jest za darmo.
Sam proces wykrywania kolizji jest dość prosty. Łączymy modele ze sobą, nakładamy reguły na program koordynujący – jakie przypadki ma wyszukiwać, naciskamy rozpocznij i narzędzie wyszukuje za nas kolizje.
Następnym jednak etapem jest przydział konkretnych kolizji do konkretnej branży, osoby lub grupy projektowej, która będzie za daną kolizję odpowiedzialna. Tu mogą zacząć się schody.
Jako, BIM Koordynator nie zawsze będziesz wiedział, która branża odpowiada za dany błąd. Nie raz mi się zdarzyło przydzielić kolizję do nie tej grupy czy osoby. Czasami też zdarza się, że w danej kolizji zaangażowanych jest więcej niż 2 branże. Kto zatem powinien rozwiązać daną kolizję? Komu przydzielić dany przypadek ?
Aby poradzić sobie z tym problemem i w bardziej efektywny sposób zarządzać kolizjami na projekcie, lubię korzystać z dwóch pomocnych „koncepcji”.
Jakie to koncepcje? Zapraszam do lektury.
Hierarchia Systemów
Pierwszy z nich to Hierarchia Systemów. W budownictwie kubaturowym obowiązuje pewna hierarchia systemów, które chronologicznie występują po sobie w czasie budowy. Taka hierarchia to nic innego jak sposób podzielenia różnych systemów budynku. Kolejność podziału zaczynamy od systemów, które najtrudniej zmienić do tych, które mają największy swobodę przesunięcia i wprowadzenia zmian.
W zależności od rodzaju projektu, na jakim pracujemy, możemy mieć trochę odmienną kolejność takiej hierarchii, ale w typowych projektach budowlanych może ona wyglądać w następujący sposób:
1. Najpierw tworzymy elementy strukturalne i architektoniczne, jako trzon każdej konstrukcji. Czyli u podstawy mamy obiekty, które muszą zostać zaprojektowane i wykonane najwcześniej tak, aby kolejne systemy były tworzone w odniesieniu do nich.
Elementy konstrukcyjne, jak również część elementów architektonicznych są uważane za „nieprzesuwalne”, więc wszystkie inne sąsiadujące branże będą musiały je obejść. Oczywiście mogą pojawić się poważne problemy związane z konstrukcją i wtedy zmiany tych systemów będę konieczne. Zmiany te często są dość kosztowne i mogą mieć wpływ na wszystkie inne wykonane systemy.
2. Następnie mamy elementy i systemy, które są ściśle skorelowane z umiejscowieniem konkretnych pomieszczeń w budynku (np: toalety) jak również główne elementy systemów klimatyzacji i wentylacji. Są to często obiekty o dużej kubaturze i małej możliwości zmiany lokalizacji w późniejszych etapach projektowania.
3. Dalej w hierarchii występują wszelkiego rodzaju mniejsze systemy mające większe możliwości dostosowania swojej pozycji w odniesieniu do innych elementów. Do takich systemów mogą należeć sieci wodociągowe, lub mniejsze kanały wentylacyjne.
4. Następnie mamy instalacje elektryczne, jak również inne systemy np.: przeciwpożarowe. Przeważnie nie wymagają one dużej ilości miejsca i są w miarę elastyczne, jeśli chodzi o możliwości zmian ich położenia.
Przykładowe hierarchie systemów
Przedstawiony wyżej schemat to tylko jeden z przykładów. Widziałem również inne sposoby podziału hierarchi systemów. Często podział jest ściśle powiązany z charakterystyką projektu. Poniżej zamieszczam przykłady trochę innego podziału:
W tym przypadku hierarchia zilustrowana jest na odwrót. Na samej górze są elementy posiadające najwyższy priorytet.
Macierz kolizji - ogólna
Kiedy mamy już określoną hierarchię systemów, teraz jesteśmy w stanie zbudować tzw. Macierz kolizji („clash matrix”). Przeważnie tworzymy taką macierz w formie tabeli np.: w arkuszu kalkulacyjnym.
Pozwala ona zespołowi projektowemu (i BIM Koordynatorowi) na podejmowanie szybkich decyzji, które elementy konkretnego systemu powinny dostosować się do innego systemu, z którym kolidują w konkretnym przypadku kolizji.
Taka macierz może wyglądać w ten sposób:
Macierz kolizji pokazuje, które modele dyscypliny mają „pierwszeństwo” w zależności od tego, które z nich znajdują się bliżej lewego górnego rogu macierzy.
Łatwo zauważyć, że macierz odzwierciedla hierarchię systemów przedstawioną wcześniej. Czyli w pierwszej kolejności mamy branżę architektoniczną oraz strukturalną, następnie systemy wentylacji, wodociągowe i elektryczne.
W naszej tabelce każda dyscyplina odpowiada za koordynację wewnętrzną swoich branż i to oznaczamy czerwonymi cyframi. Następnie pojawiają się kolejne cyfry. Porządek numeryczny określa kolejność, w jakiej następuje wykrywanie kolizji. Więc w pierwszej kolejności sprawdzamy obiekty modeli konstrukcji i architektury.
To da nam dobry pogląd na to, czy elementy, które mają bezpośredni wpływ na lokalizację innych systemów budynku, są w porządku czy nie. Jeśli nie, to trzeba te kolizje uznać za priorytetowe i jak najszybciej zgłosić architektom i konstruktorom do poprawy.
Idąc tym tokiem rozumowania, kolizje, które będą występowały w zaznaczonym na rysunku poniżej obszarze naszej macierzy będą traktowane jako bardziej priorytetowe.
Stworzenie macierzy i takie wizualne przedstawienie, w jaki sposób będziemy sprawdzali kolizje, bardzo pomaga BIM Koordynatorowi w kilku rzeczach:
1. Po pierwsze, w łatwy sposób wiemy, jakie kolizje są priorytetowe i jakie modele powinny być naprawione w pierwszej kolejności,
2. Po drugie, nie musimy zgadywać, która branża jest odpowiedzialny za daną kolizję. Macierz nam w tym pomaga. Każda branża jest odpowiedzialna za wszystkie sprawdzenia ze swojej kolumny.
Czyli np.: branża odpowiedzialna za sieci wodociągowe musi zbadać wszelkie kolizje, jakie mogą wystąpić z modelami branż: architektura , konstrukcja i instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne:
3. Po trzecie, patrząc na macierz wiemy jakie reguły sprawdzenia musimy przygotowywać na naszych programach do koordynacji.
Macierz kolizji - dokładna
Powyższa macierz daje nam ogólny pogląd na zakres sprawdzania kolizji międzybranżowej. Przy większych i bardziej skomplikowanych projektach warto dokładniej zaplanować plan sprawdzania kolizji, rozkładając konkretne „cyfry” macierzy na mniejsze czynniki.
Np.: Weźmy sobie cyfrę z 8 z naszej macierzy, czyli sprawdzenie pomiędzy modelem konstrukcyjnym i modelem sieci wodociągowych. Zamiast sprawdzać, cały konkretny model możemy rozłożyć branżę strukturalną na poszczególne obiekty, które w niej występują, czyli min: stropy, schody, ściany, słupy, fundamenty itd.
Podobne rozłożenia na poszczególne kategorie elementów można zrobić dla każdej z liter występujących w macierzy. Takie rozbicie to poziom wyżej w planowaniu sprawdzania kolizji. Jest on szczególnie pomocny w sprawdzaniu dużych, skomplikowanych projektów, z dużą ilością modelowych elementów i wymagających bardzo dokładnych sprawdzeń.
Zmiany w hierarchi
Pamiętajmy, że hierarchia systemów i macierz kolizji, są to narzędzia, które mają nam pomagać w przeprowadzeniu koordynacji, jednak nie są wyrytymi w skale zasadami. Na pewno podczas rozwoju projektu nastąpią różne zmiany, które będą wymagały od nas szczególnego podejścia.
Rozważmy przypadek, w którym zespół projektowy decyduje, że nie może zmienić wysokości sufitu, ale istnieje rura odprowadzająca wodę z dachu, która koliduje z belką konstrukcyjną. Jeśli stropu nie można obniżyć, w niektórych szczególnych przypadkach konstruktor może zaprojektować otwór w belkce, przez który przejdzie rura odprowadzająca wodę z dachu.
To tylko jeden z przypadków, na jaki możesz natrafić w swojej pracy. Hierarchia została zmieniona i jest to jak najbardziej ok. Najważniejsza jest odpowiednia komunikacja z resztą zespołu, zrozumienie problemu i zaprojektowanie odpowiedniego rozwiązania.
Podsumowując
Mam nadzieje, że po dzisiejszej lekturze dostałeś kilka pomysłów, jak możesz usprawnić proces koordynacji występujący na twoim projekcie. Jestem bardzo ciekaw, jakie Ty stosujesz sposoby na ułatwienie sobie zarządzania kolizji. Może znasz jakieś interesujące nowe narzędzia lub sposoby, którymi chciałbyś się podzielić z innymi. Jeśli tak, napisz w komentarzach.
A tymczasem do przeczytania w kolejnym artykule o BIM Koordynacji. Jeśli jest jakiś temat, który Ciebie szczególnie interesuje w tej tematyce, to śmiało napisz do mnie na [email protected]
Jeśli chciałbyś uczyć się BIM Koordynacji odemnie to zapraszam do zapisania się na mój autorski program po tym adresem: https://becomebimcoordinator.com
