W kontekście metodyki BIM, bardzo często słyszymy następujące określenia.
Pełna integracja, wszystkie platformy połączone, jedno źródło prawdy, z którego wszyscy interesariusze korzystają, bezstratny przesył danych, jednakowe standardy zapisu informacji, modele projektowane bezpośrednio na budowie.
No ale, co to tak naprawdę znaczy? Kiedy możemy uznać, że osiągnęliśmy poziom, w którym wszystko jest połączone, a dane są aktualne i odpowiednio wyselekcjonowane?
Zanim zaczniemy ten temat warto na początku przyjrzeć się innej kwestii.
Spis treści
Czym jest informacja w projekcie BIM?
W momencie, gdy myślimy o informacji w projekcie BIM to zapewne przed oczami mamy obiekt 3D, który ma charakterystyczne cechy. Takie jak: geometrię, kształt, kolor. Obiekt ten posiada także nazwę, teksturę oraz informację na temat materiału, z którego został stworzony.
Załóżmy, że jesteś projektantem drogowym. Tworzysz model 3D drogi, który jest wzbogacony różnymi informacjami. Udostępniasz stworzony model innym interesariuszom, gdyż oni potrzebują referencji przy tworzeniu swoich modelów. Jednakże cały czas pracujesz nad modelem, a status dojrzałości cały czas się zmienia.
W jaki sposób branżysta może stwierdzić, że obiekty oraz informacje, do których referuje swój model są aktualne?
No i tu pojawia się kolejna kwestia.
Jakie mamy możliwości współpracy w projektach wspieranych BIM?
Współpracę w projekcie BIM możemy podzielić na dwa rodzaje:
- Współpraca bazująca na wymianie plików
- natywne (praca w jednym środowisku | rvt, dwg, dgn)
- otwarte (praca w różnych środowiskach | ifc, gml, landxml)
- Współpraca bazująca na wymianie obiektów/modeli BIM
W pierwszej części artykułu (1/2) omówię współpracę w inwestycji budowlanej, wspieranej BIM, która bazuje na wymianie plików DWG/DGN.
Współpraca w projekcie BIM w oparciu o wymianę plików
Ten sposób współpracy jest najczęściej wybieranym sposobem podczas wdrażania BIM w projektach na poziomach 1 i 2 (Strzelam, że około 98% projektów na świecie).
Przykładem, formy inwestycji budowlanej, w której używany jest ten rodzaj współpracy jest Design-Bid-Build. Jest to najbardziej klasyczny sposób przeprowadzania projektu. W tego typu inwestycjach projektowanie branżowe odbywa się w obrębie jednej lub kilku organizacji. Ten czynnik z kolei wpływa na rodzaj środowiska, w którym trzymane są pliki podczas trwania projektu.
Projektuj-Przetarg-Buduj
Taki forma kontraktu jest najczęściej stosowana w przypadku małych inwestycji. Wyróżnia go sekwencyjny sposób pracy. Najpierw zamawiający określa strategię oraz tworzy zasady gry, czyli przetarg. Następnie następuje faza projektowa, w trakcie której powstaje dokumentacja projektowa. Ta z kolei jest podstawą w kolejnym procesie przetargowym. Na końcu wytypowany wykonawca buduje w oparciu o dokumentację.
Zwykle w ciągu trwania inwestycji projektant, nie współpracuje z wykonawcą. Powoduje to bardzo duże ryzyko, że wykonawca może źle zinterpretować końcową dokumentację. Taka kolej rzeczy może prowadzić do błędów na budowie. Te z kolei mogą generować koszta oraz wpłynąć na opóźnienie całej inwestycji.
Tak więc kluczowe w inwestycji typu P-P-B jest określenie klarownych zasad działania już na etapie pierwszego kontraktu, przed fazą projektową. Warto w takim kontrakcie określić co ma być końcowym produktem po fazie projektowania oraz do czego ma służyć powstała dokumentacja.
Zanim zaczniemy projektować
Oprócz strategii inwestycji bardzo istotne jest posiadanie strategi projektu. Mam na myśli strategię przeprowadzenia projektu przez projektanta. Nie będę w tym artykule wchodził w szczegóły tego wątku. W projektach bazujących na wymianie plików bardzo ważne są dobrze określone reguły oraz zasady współpracy. Np. struktura folderów, ustalenie w jaki sposób ma przebiegać rewizja plików, w jaki sposób mają się nazywać poszczególne pliki. Bardzo dużo zasad, bardzo łatwo o błąd, ze względu na skomplikowanie niektórych procesów.
Sytuacja istniejąca w projekcie
Na początku fazy projektowej należy stworzyć dokumentację obrazującą sytuację istniejącą. Sytuacja istniejąca jest zapisywana w różnych plikach, w zależności od potrzeby. Najlepiej sprowadzić wszystko do jednakowego formatu. Najczęściej wybieranym jest format DWG/DGN. Przekonwertowane i zapisane pliki to podstawa do projektowania wielu branż. Takimi plikami mogą być mapa 2d ukazująca istniejące ciągi komunikacyjne, zabudowę domów, płoty, instalacje na- i podziemne, model terenu itd. Jeden plik to jeden model istniejący.
Projektowanie w oparciu o plik DWG/DGN
Do projektowania i generowania dokumentacji projektowej przede wszystkim potrzebujemy narzędzie, które umożliwia modelowanie brył 3D. Obecnie do tych celów możemy użyć tak naprawdę każde narzędzie do projektowania na rynku. Nie zapominajmy, że programy do kreślenia CAD też mogą okazać się tutaj wystarczające. Mam tu na myśli AutoCad i MicroStation.
Następnie, gdy stworzymy model 3D, odzwierciedlający daną branżę, należy opisać elementy, które go tworzą za pomocą warstw (o kodowaniu warstw CAD pisałem tutaj).
W kolejnym kroku, zapisujemy ten model jako plik DWG bądź DGN (W zależności w którym środowisku działamy). Jedna branża może posiadać kilka modeli BIM. Jednakże jeden model BIM to jeden plik. Informacje charakteryzujące model BIM mogą także zostać umieszczone w nazwie pliku.
Tak więc każdy model, w postaci pliku posiada geometrię (linie, punkt, krzywa, solid)oraz informacje niegeometryczne (w nazwie pliku, w nazwie warstwy). Jest ograniczony i nie dynamiczny. Jeden plik, jeden model. Jeden obiekt, jedna geometria, jedna warstwa.
Współpraca międzybranżowa
Projekt drogi zaczyna się od zamodelowania prostego korytarza drogowego. Następnie projektant zapisuje swój model drogowy do pliku na platformie CDE, która jest umieszczona na serwerze chmurowym (Najpopularniejszymi platformami CDE są: Trimble Connect, ProjectWise, Sharepoint). Może się okazać, że w projekcie biorą udział tylko branżyści z jednej firmy. W ten czas współpraca może odbywać się w obrębie środowiska DFS – Distributed File System (o którym pisałem już tutaj).
W zależności od środowiska, w którym przechowujemy dokumentację BIM możemy do plików przypisać różne informacje takie jak tagi, status, data zmiany, właściciel pliku, itd). Poniżej przykład w Trimble Connect. Możemy także określić, kto ma dostęp do, poszczególnych folderów. Dobra organizacja środowiska CDE to podstawa współpracy opartej o wymianę plików.
Następnie branżysta, np. projektant sanitarny chcąc podpiąć plik drogowy do swojego projektu ma kilka opcji. Najbardziej popularne jest podpięcie pliku bezpośrednio z miejsca przechowywania do programu projektującego za pomocą funkcji XREF/Nesting (referancja w programie AutoCAD/MicroStation), bądź podobnej. Zdarza się jednak, że projektant woli pracować lokalnie. Pobiera wtedy plik branżowy na lokalny dysk, a następnie podpina go do swojego modelu. Ten sposób, w momencie, gdy zostanie zmieniona nazwa pliku powoduje zerwanie informacji na temat statusu oraz aktualności modelu. Taka praktyka jest nie polecana.
Bywa też tak, że na małych projektach, gdy projekt nie odbywa się wewnątrz jednej organizacji plik branżowy wysyłany jest za pośrednictwem serwerów ftp, bądź w wiadomościach mailowych.
Może okazać się, że pliki branżowe w miarę postępu projektu oraz wzrastającej szczegółowości ważą coraz więcej, oraz posiadają coraz więcej obiektów. Może to spowodować spowolnienie pracy i obniżenie efektywności. Środowisko CAD nie słynie z płynności w momencie, gdy pracujemy z dużą liczbą obiektów jednocześnie.
Można śmiało dojść do wniosku, że nie jest to najbardziej efektywny proces pracy.
Koordynacja międzybranżowa
Model wielobranżowy bazujący na plikach prezentowany jest w programie do przeglądania plików. Najbardziej popularną aplikacją jest Trimble Connect, oraz Navisworks. Trimble Connect ma tą przewagę, że jest aplikacją przeglądarkową, posiada wersję na telefon oraz wersję na Windowsa. Te dwa programy pozwalają m.in. na wyświetlenie zawartości plików CAD oraz IFC. Trimble Connect pozwala także wyświetlić plik LandXML, który w projekcie drogowym jest bardzo ważnym formatem.
W przypadku zarządzania opartego o pliki model wielobranżowy jest bardzo rzadko używany w innych sytuacjach niż podczas spotkań koordynacyjnych. Zwykle co 2 tygodnie. Użycie modelu wielobranżowego podczas procesu projektowego jest więc znikome, gdyż sugerowanie się rozwiązaniami tam zawartymi może prowadzić do poważnych błędów (w ciągu dwóch tygodni może się wiele zdarzyć). Co więcej, modele koordynacyjne są zazwyczaj tylko modelami prezentacyjnymi pozbawionymi informacji.
Faza wykonawcza a dokumentacja projektowa
Zanim rozpocznie się faza robót budowlanych na podstawie dokumentacji projektowej należy przeprowadzić przetarg który wyłoni wykonawcę. Nie chcę być złym wróżbitą, ale stawiam w ciemno tezę, że ponad połowa wszystkich zamawiających na świecie w dalszym ciągu jako podstawę do wykonania wyceny robót budowlanych używa dokumentację rysunkową.
Tak więc na podstawie dokumentacji płaskiej przeprowadzany jest przetarg. Wykonawca robót budowlanych może dostać dokumentację w postaci plików, aczkolwiek z reguły w formacie nieedytowalnym PDF 3D, IFC, DWG. Są to pliki zamknięte. Po eksporcie modeli do tych formatów nie można ich zmienić.
Aby dostosować model do sytuacji na budowie, wykonawca na własny użytek ponownie wykonuje modele 3D w oparciu o dokumentację rysunkową (tutaj jest właśnie paradoks całej sytuacji). W najlepszym wypadku w oparciu o plik DWG. Tak więc bardzo ważne jest w tego typu kontraktach (P-P-B) , aby w strategii zamawiającego było zapisane, co jest produktem końcowym projektowania i do czego ma służyć ten produkt w takcie robót budowlanych.
Podsumowanie
Tak więc doszliśmy do końca części pierwszej, w której pokrótce omówiłem zasadę pracy w formie kontraktu Projektuj-Przetarg-Buduj o oparciu o pliki DWG/DGN. W kolejnej części będzie już tylko ciekawiej. Przybliżę to, w jaki sposób możemy pracować efektywniej oraz co najważniejsze, w jaki sposób możemy zwiększyć użytkowanie modelu wielobranżowego w trakcie procesu projektowanego
