Witamy w trzeciej części serii ‘BIM na budowie’! Dla przypomnienia, w pierwszym wpisie zaczęliśmy od zapoznania się z tematem i swoimi rzeczywistymi potrzebami oraz namawialiśmy do podjęcia decyzji o pierwszym projekcie wykonawczym. W części drugiej możemy przeczytać o rozważaniach na temat wyboru oprogramowania oraz o tym, jak zadbać o ludzi. W niniejszym wpisie skupimy się na odpowiedzialności, nauki z poprzednich projektów oraz potrzebie stworzenia odpowiednich dokumentów. Zapraszamy do czytania!
BIM na budowie - zawartość serii w dziesięciu punktach:
- Rozpoznaj temat i potrzeby. (część 1).
- Wykonaj projekt pilotażowy. (część 1).
- Wybierz oprogramowanie. (część 2)
- Zadbaj o ludzi. (część 2)
- Określ odpowiedzialność. (ten wpis)
- Ucz się na cudzych błędach. (ten wpis)
- Stwórz potrzebne dokumenty. (ten wpis)
- Podpisz przemyślane umowy.
- Zaangażuj wszystkie strony.
- Zdecyduj i bądź konsekwentny.
BIM na budowie - część trzecia.
Spis treści
5. Określ odpowiedzialność.
Praktycznie każdy projekt jest wykonywany przez grupę ludzi o różnym doświadczeniu, oczekiwaniach i sposobie myślenia. Aby razem dążyć do jednego celu, potrzebne jest wspólne zrozumienie, czego od kogo się wymaga.
A. Wspólne zasady.
Rozpocznijmy od zdefiniowania zakresu obowiązków. Powinny być w nim opisane nie tylko same zadania, ale również dostarczoną jakość jaką oczekujemy od danego pracownika oraz czas w jakim musi się zmieścić. Aby osiągnąć wspólne zrozumienie musimy również zgodzić się na sposób przeprowadzania kontroli postępów i raportowania. Kontrola statusu prac jest konieczna w ciągu całego trwania projektu, a w razie odchyłek lub przeciwności losu należy zdecydować o potrzebie wprowadzenia korygującego działania.
Określenie tych zadań w odpowiedni sposób należy do kierowników i menedżerów i dlatego w tym wpisie nie będziemy dalej rozwijać tej tematyki.
B. Kto jest odpowiedzialny za co?
W całej branży budowlanej różne firmy posiadają różne nazwy stanowisk jeśli chodzi o pracę z BIM. Może to być np. Inżynier BIM, Architekt BIM, BIM Modeler, ‘Head of BIM’, ‘BIM Champion’, czy też BIM koordynator lub BIM manager, na których skupimy się poniżej. Nieważna jest nazwa, ale obopólne zrozumienie zadań i obowiązków. Nie istnieje na to jeden wspólny standard, więc każda firma / projekt musi dopasować je do swoich potrzeb.
Przykładowe, wybrane zadania kluczowych osób pracujących z BIM na budowie.
BIM koordynator
O BIM koordynatorze pisaliśmy już na naszej stronie w oddzielnej serii.
Warto jednak pamiętać, że zadania i obowiązki BIM koordynatora w firmie wykonawczej mogą znacząco różnić się od tych z firm projektowych. BIM koordynator na budowie dużą część swojego czasu będzie poświęcał na wsparciu pozostałych pracowników kadry oraz budowlanych, jak i często na przygotowywaniu dokumentacji rysunkowej na potrzeby swojej firmy. Jego przykładowe obowiązki w firmie wykonawczej to:
- Zarządzanie cyfrowym modelem.
- Koordynacja międzybranżowa.
- Przygotowanie dokumentacji budowlanej w celach wykonania prac.
- Kontrola jakości i rewizji modeli.
- Opracowywanie dokumentacji powykonawczej (‘as-build’).
- Wsparcie kadry w pracy z modelami BIM.
- Szkolenia pracowników w zakresie użycia modeli i oprogramowania.
- Współpraca z kosztorysantami, osobami odpowiedzialnymi za harmonogram, dostawcami, podwykonawcami i Zamawiającym.
BIM manager
BIM manager czasami jest określany jako BIM koordynator, który posiada dużo praktycznego doświadczenia. Zdarza się, że role te nieraz zachodzą na siebie. W firmie wykonawczej może on mieć następujące obowiązki:
- Koordynacja projektantów w zakresie użycia technologii BIM w wypadku projektów ‘zaprojektuj i zbuduj’.
- Wsparcie i zarządzanie BIM koordynatorami na budowach.
- Stworzenie dokumentu BEP – BIM Execution Plan – opisującego praktyki pracy w obrębie firmy.
- Dbanie o podwyższanie świadomości użycia technologii BIM w całej organizacji poprzez szkolenia i przekazywanie wiedzy.
- Wsparcie działu przetargowego przy pracy nad nowymi projektami.
Menedżer projektowania (Design Manager)
Menedżer projektowania, czyli osoba zarządzająca procesem projektowania na projektach typu ‘zaprojektuj i zbuduj’, ma kluczowe zadania związane z użyciem technologii BIM w organizacji. Wśród tych najważniejszych można wymienić:
- Decyzja na temat ambicji użycia BIMu oraz wymagań modelowania na projekcie.
- Przeprowadzenie pierwszego, rozpoczynającego BIM-spotkania z właściwymi uczestnikami procesu budowlanego.
- Aktywne użycie modelu podczas spotkań oraz do zarządzania procesem projektowania.
- Przeprowadzanie wizualnej kontroli modelu z myślą o aktualnych działaniach projektowych.
- Sprawdzanie, czy wymiana modeli pomiędzy branżami i ich aktualizacja przebiega zgodnie z założonym planem (np. raz na tydzień).
- Kontrola statusu projektowania zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Geodeci
Warto pamiętać o dodatkowych obowiązkach pozostałych uczestników procesu budowlanego, jak np. geodetów. Poprzez przejście z 2D do 3D i chęć eliminacji rysunków, często zmuszeni są do przyjęcia większej liczby zadań na budowie. Wiąże się to z tym, że pracownicy, zwłaszcza w początkowej fazie, nie są pewni jak wykorzystywać model 3D do pobierania wymiarów i dużo łatwiej w takim wypadku poprosić geodetów o wytyczenie danej konstrukcji lub jej elementów, jak np. otworów drzwiowych. Może się też zdarzyć, że w programie, który mamy dostępny, nie wszystko da się dokładnie wymierzyć z modelu. Dlatego już na początku projektu (a nawet w fazie przetargowej) należy wspólnie uzgodnić, jakie są zadania i obowiązków geodetów oraz ilu ich w związku z tym potrzebujemy na budowie.
C. Odpowiedzialność i stanowiska - realne potrzeby.
Każdy projekt różni się od siebie wielkością, zakresem, stopniem skomplikowania, czasem wykonania i wieloma innymi zmiennymi. Należy to wziąć pod uwagę już podczas procesu ofertowania i zakładania kadry potrzebnej do przeprowadzenia budowy. Trzeba być w tym wypadku do bólu realistycznym, w obie strony. Przyjrzyjmy się poniższym przykładom projektów, w których planowane jest wykorzystanie technologii BIM, z perspektywy określenia stanowisk. Jak możemy zauważyć, odpowiedzialność i zadania osób, teoretycznie będących na tych samych stanowiskach, mogą znacząco się od siebie różnić.
1. Budowa hali przemysłowej o powierzchni 1200 m2, projekt dostarczony przez klienta w formie modelu 3D.
Zakładamy, że taką halę możemy w znacznej mierze sprefabrykować. Nie potrzebujemy dlatego bardzo dużej organizacji jeśli chodzi o prawidłowe wykorzystanie BIMu: przykładowo jeden BIM-koordynator, który przygotowuje dokumentację wykonawczą z modelu dla pracowników, ‘wzbogaca’ 3D o nowe elementy jak tymczasowe konstrukcje, zapewnia wsparcie techniczne kierownikom robót i pracownikom i uaktualnia model do dokumentacji powykonawczej. Do tego, w razie potrzeby możemy założyć, że inżynier budowy lub praktykant będzie wspierał BIM-managera w jego obowiązkach.
2. Budowa odcinka autostrady o długości 18 km wraz z 10 obiektami mostowymi w przetargu zaprojektuj i zbuduj. Wymaganie wykorzystania BIMu w każdej fazie projektu.
Kiedy cały projekt powinien być wykonany w technologii BIM i do tego jesteśmy odpowiedzialni za projektowanie, nasze potrzeby odnośnie kadry pracującej z BIM znacząco rosną. W tym wypadku przykładowo możemy założyć potrzebę na: 1 BIM managera, 2 BIM koordynatorów, 4-5 geodetów, 2 managerów projektowania, 2 inżynierów BIM itd.
Oczywiście są to tylko rozważania mające zobrazować, że projekt projektowi nierówny i za każdym razem musimy patrzeć na nasze realne potrzeby.
6. Ucz się na błędach popełnionych przez innych.
Dobrym punktem odniesienia jest rozpoczęcie od cytatu Eleanor Roosevelt: Ucz się na błędach innych ludzi. Nie będziesz żyć tak długo, aby popełnić je wszystkie samemu. Praca z BIM na budowie i implementacja tej technologii, mimo że wydaje nam się czymś całkiem nowym, w rzeczywistości jest już wykorzystywana od kilku lub kilkunastu lat w różnych miejscach na świecie. Nie każdy musi przechodzić przez wszystko od początku i popełniać te same błędy.
A. Czerp z doświadczeń innych firm i organizacji.
Istnieje niezliczona ilość wiedzy w Internecie, z której można się dowiedzieć o przeprowadzeniu projektów przy użyciu technologii BIM. Jednak obecnie największym wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniej informacji o wysokiej jakości. Niestety, z różnych powodów, wiele firm pokazuje jedynie rzeczy, które:
1) Chcą pokazać – bo nie chcą się dzielić kluczowymi informacjami z innymi,
2) Dobrze poszły – bo mało kto lubi przyznawać się do błędu.
Dlatego zawsze radzimy zweryfikować dane, które znajdujemy w Internecie. Kolejną ważną uwagą jest sprawdzenie, kiedy artykuł, książka lub prezentacja została opublikowana. Przy tak szybko rozwijającej się technologii, większość opracowań mających ponad 3 lata nie jest już aktualna i nie pokazuje obecnych możliwości BIM.
Załóżmy jednak, że zainteresował nas konkretny projekt przeprowadzony przy użyciu BIMu i chcemy się więcej o nim dowiedzieć. W takim wypadku dobrym podejściem jest szukanie informacji bezpośrednio u źródła – znalezieniu ludzi, którzy nad nim pracowali. Istnieje możliwość, że przeprowadzali oni jakieś prezentacje na konferencjach, a jeśli nie, to bezpośredni kontakt na LinkedIN może zdziałać cuda. Wiele osób, zapytane bezpośrednio, dzielą się swoją wiedzą chętniej, mając kontakt tylko z jedną osobą.
Inną metodą pozwalającą się uczyć na błędach innych to udział w konferencjach i webinarach. Co prawda może wyniknąć podobna sytuacja, kiedy na samej prezentacji będą przedstawione jedynie superlatywy. Ale jest dużo łatwiej w takim wypadku podejść, już po wykładzie, do danej osoby i zadać nurtujące nas pytania.
B. Skontaktuj się ze specjalistami.
O potrzebie kursów i szkoleń pisaliśmy już w drugiej części artykułu. Wymieniliśmy w nim pokrótce ich zalety i wady. Jeśli chcemy wprowadzić BIM w naszej organizacji i na budowie, dobrym pomysłem może być konsultacja z ekspertami, specjalnie dopasowana do naszych potrzeb. Oznacza to, że nie aranżujemy standardowego kursu o podstawach BIM albo danego oprogramowania, ale kontaktujemy się z firmą/osobą prowadzącą szkolenia i prosimy o indywidualne podejście do interesujących nas zagadnień. Warto skupić się w takim wypadku na jednym lub dwóch zagadnieniach. Przykładowo:
- Kosztorysowanie – wprowadzenie BIM do ofertowania.
- Użycie BIM na budowie w projekcie ‘bez rysunków’.
- Pokazanie i uaktualnianie harmonogramu w technologii BIM.
Decydując się na kontakt ze specjalistą, niezwykle ważne jest abyśmy mieli całkowite zaufanie do danej osoby. Należy sprawdzić jej kwalifikacje i doświadczenie. Musi ona posiadać praktyczną wiedzę z przeprowadzania podobnych procesów w przeszłości. Po weryfikacji konsultanta lub firmy, z którą chcemy współpracować, zaplanujmy wstępne spotkanie, na którym chcemy przekazać nasze oczekiwania oraz uzgodnić ilość czasu oraz budżet i jakość świadczonych usług. O metodzie SMART przy wyznaczaniu celów pisaliśmy w pierwszej części serii BIM w firmie wykonawczej i na budowie.
7. Stwórz potrzebne dokumenty.
A. Na co nam dokumenty?
Jak już wcześniej wielokrotnie pisaliśmy, komunikacja jest jedną z najważniejszych rzeczy, o które trzeba zadbać w naszej firmie. Zrozumienie przez wszystkich uczestników procesu budowlanego założonych oczekiwań, odpowiedzialności oraz wymagań jest kluczowe, aby osiągnąć sukces i planowany poziom implementacji technologii BIM.
B. Czego potrzebujemy?
Do każdego projektu należy podejść indywidualnie. Może się okazać, że na niektórych z nich będziemy potrzebowali jedynie podstawowych dokumentów (jak BEP czy BIM manual), a na innych musimy przygotować więcej procedur. Poniżej prezentujemy te najczęściej używane – jednak lista mogłaby być znacznie dłuższa. Należy tutaj również zaznaczyć, że w zależności od kraju jak i firmy w których pracujemy, występują różne praktyki jeśli chodzi o typy i zawartość dokumentacji. Przykładowo, w niektórych organizacjach BIM Manual przejął rolę BEP, a w innych to właśnie BEP jest tym żywym dokumentem:
- BEP – czyli BIM Execution Plan, o którym pisaliśmy m.in. w tym artykule. Jednym zdaniem BEP jest planem, który określa cele i sposoby wykorzystania technologii BIM w naszej organizacji.
- BIM Manual – powinien opisywać zasady pracy z BIM na konkretnym projekcie. Zwłaszcza ten dokument powinien być na bieżąco uaktualniany. BIM manual składa się zwykle z dwóch części. W pierwszej znajduje się ogólny, standardowy opis o pracy z BIM w naszej firmie, a część druga zawiera specyficzne informacje dopasowane do konkretnego projektu.
- Dokument o zarządzaniu modelem wielobranżowym – powinien opisywać procedury dotyczące pracy z modelem.
- Procedura użycia platformy CDE (Common Data Environment) oraz komunikacji na projekcie.
Ponadto, jako część wyżej wymienionych, albo jako oddzielne dokumenty, powinniśmy opisać kluczowe procedury / praktyki, jak na przykład:
- Jak wzbogacać model .ifc o dane albo dodać do modelu konstrukcje tymczasowe, na przykład rusztowanie lub szalunek.
- Jak wprowadzać wymiary w modelu.
- Jak pobrać listę zbrojeniową z modelu 3D.
- Sposób komunikacji z zamawiającym i innymi uczestnikami projektu, jak dostawcami czy podwykonawcami.
- Jak korzystać z BIM kiosku lub iPada na budowie.
C. Warto pamiętać!
- Każdy dokument czy procedura powinny zostać dopasowane do projektu. Metoda ‘kopiuj+wklej’ w tym wypadku nie działa.
- Upraszczaj opisy i zachowuj tylko to, co jest konieczne w danym dokumencie. Pamiętaj, że zawarte procedury będą wykorzystywane przez osoby o różnym doświadczeniu. Nie komplikuj i stosuj metodę KISS (ang. Keep It Simple, Stupid).
- Jeśli coś nie jest potrzebne – nie produkuj tego! Zmniejsz liczbę dokumentów do niezbędnego minimum.
Podsumowanie części trzeciej BIM na budowie.
W części trzeciej ‘BIM na budowie i w firmie wykonawczej’ przyjrzeliśmy się zagadnieniom związanym z odpowiedzialnością i dokumentacją. Zaproponowaliśmy również, aby czerpać z doświadczeń innych organizacji, unikając w ten sposób popełniania podobnych błędów. Cały czas musimy jednak stawiać sobie i mieć w naszej głowie pytania: na co nam BIM i co chcemy osiągnąć przy jego użyciu? Co jest dla nas priorytetem? Jak możemy wykorzystując tę technologię rozwijać i siebie i naszą firmę, aby docelowo zaoszczędzić czas, pieniądze i być bardziej konkurencyjnym na rynku?
A czy w Twojej firmie wykonawczej używacie BIM na budowie? Czy posiadacie jasną określoną odpowiedzialność i wspólne zrozumienie, kto się czym zajmuje? Jakie dokumenty opracowaliście i wykorzystujecie?
Podziel się z nami swoimi doświadczeniami poniżej w komentarzach lub napisz do nas na [email protected]!
Sprawdź pozostałe artykuły dotyczące technologii BIM na budowie i w firmie wykonawczej:
