W artykule o formatach BIM mogłeś przeczytać, że w cyfrowym świecie budownictwa mamy do czynienia z wieloma formatami plików. Istnieją pliki natywne i otwarte. Pliki mają różne przeznaczenie oraz stopień szczegółowości. Posiadają różne informacje oraz poziomy.
Dowiedziałeś się także, m.in. że IFC można wykorzystywać w projektach infrastrukturalnych. Plik ten daje możliwość zapisu dużej ilości informacji niegeometrycznych. Wiesz też, że najważniejsze informacje leżą na ostatnim poziomie (poziom 2).
Poniższy tekst jest kontynuacją serii poświęconej przepływowi danych w projektach infrastrukturalnych. W tej części przybliżę Ci różne płatne oraz darmowe programy BIM wspierające tworzenie, wyświetlanie oraz edycję informacji w projektach infrastrukturalnych.
Spis treści
Programy BIM do modelowania 3D
Obecnie możemy spotkać bardzo wiele programów BIM wspierających procesy projektowe. Najbardziej wiodącymi programami w branży infrastrukturalnej są rozwiązania firm Autodesk, Bentley oraz Trimble. W mojej pracy zawodowej miałem okazję pracować z oprogramowaniami z każdej z wymienionych firm. Ze względu na to, że obecnie pracuję na rynku norweskim (w głównej mierze na rozwiązaniach Trimble), poprosiłem moich kolegów, aby opisali narzędzia, którymi posługują się na co dzień. Oto lista najczęściej używanych rozwiązań.
Trimble Novapoint to najbardziej popularny program BIM w Skandynawii do modelowania infrastruktury komunikacyjnej. Program umożliwia inżynierom budownictwa tworzenie złożonych modeli 3D dróg, dróg kolejowych, sieci kanalizacyjnych, tuneli, mostów. Za pomocą Novapoint można także zamodelować trójwymiarowe powierzchnie terenu, trójwymiarowe warstwy podpowierzchniowe i konstrukcje 3D, takie jak budynki, mosty, znaki drogowe, kable,itp. Modele są tworzone w oparciu o obiekty, które są ze sobą powiązane. Program wykorzystuje katalog obiektowy Quadri, o którym pisaliśmy tutaj. Obiekty posiadają właściwości geometryczne takie jak: Linia, krzywa, płaszczyzna, SOLID oraz właściwości niegeometryczne. Właściwościami nie geometrycznymi są np. przechyłka, prędkość, rodzaj warstwy, materiał, nazwa, tekstura. Wiele informacji opisujących model branżowy jest sparametryzowana, oraz łatwa w edycji. Korzystając z szeregu dostępnych funkcji jak np. klasyfikacje, Pset można dodać atrybuty do obiektu. SOLID oraz informacje niegeometryczne można wyeksportować do pliku IFC oraz wielu innych formatów (LandXML, DWG, DGN) Eksport odbywa się dzięki plikom konwersji zawierający schemat mapowania obiektów/artybutów.
Autodesk Civil 3D to program wspierający BIM i stworzony dla projektantów infrastruktury (drogi, mosty, kolej, sieci, teren, projekty wodne). Program działa na silniku i interfejsie AutoCADa. Łączy on w sobie cechy dokładnego i łatwego w obsłudze kreślenia narzędziami AutoCADa z inteligentnymi i adaptacyjnymi obiektami jak między innymi: punkty, linie trasowania, powierzchnie, profile, korytarze, przekroje i działki. Każdy z elementów jest wyposażony w charakterystyczne dla siebie dane informacyjne. Civil 3D jest agregatorem różnego rodzaju danych (CAD, GIS, SHP, DGN, LandXML, chmury punktów itd.) wzbogaconym o dedykowane narzędzia służące do tworzenia własnych podzespołów elementów modelu informacyjnego, geolokalizacji projektu lub jego automatyzacji. Wszystkie obiekty w Civil 3D posiadają atrybuty właściwości (zwane również parametrami) podobne jak w przypadku innych elementów programu AutoCAD. Są tym samym dynamiczne i inteligentne. W zależności od kategorii elementu możemy tymi rodzajami danych swobodnie manipulować i edytować je z poziomu okna atrybutów właściwości.
Bentley OpenRoads Designer (ORD) to program wywodzący się z rodziny programów amerykańskiej firmy Bentley – InRoads opartej na oprogramowaniu typu CAD – Microstation. ORD jest samodzielnym programem, niestanowiącym już jedynie nakładki na Microstation, tak jak to było w przypadku starszych wersji. Główna filozofia programu opiera się na zasadach programowania obiektowego, zależnościach typu rodzic – dziecko. Modele tworzone są poprzez nałożenie przekroju normalnego na przestrzenną oś. Korpus składa się z elementów liniowych oraz komponentów 3D, które są obiektami typu Mesh (siatka). Informacje geometryczne takie jak długość, powierzchnia czy objętość generują się automatycznie i są na stałe przypisane do poszczególnych obiektów. Jakiekolwiek informacje niegeometryczne tzw. Atrybuty BIM czy też Items, w wersji angielskiej programu, mogą być dowolnie dodawane. Zbiór takich atrybutów można utworzyć ręcznie w programie lub w osobnym pliku .xlsx, który jest bezpośrednio podczytywany do ORD. Mogą być one dodawane manualnie lub też generowane automatycznie przy tworzeniu korytarzy drogowych po przypisaniu do Definicji obiektów (Feature Definition) – styli opisujących jak dany obiekt wygląda i jest opisywany w różnych widokach (plan, profil, przekrój, widok 3D). OpenRoads Designer pozwala na eksport całego korpusu do formatu IFC 4×2 zawierając w nim pełen zakres informacji zarówno geometrycznych jak i niegeometrycznych. Działa to na zasadzie jedynie włączenia funkcji eksportu, nie ma możliwości zmian jakichkolwiek opcji.
Tekla to oprogramowanie szeroko stosowane w BIM głównie do modelowania konstrukcji stalowych oraz żelbetowych. Dzięki Tekla Structures możliwe jest modelowanie różnych rodzajów konstrukcji jak np:
- Mosty( belkowe, skrzyniowe, kratowe, łukowe, wspornikowe, wiszące, kablowe)
- Przejścia podziemne, przepusty
- Ściany oporowe
Program umożliwia stworzenie modeli o najwyższym poziomie szczegółowości (np. modelowanie spoin w konstrukcjach stalowych). Program umożliwia eksport plików bezpośrednio do fabrykacji, do maszyn CNC, do maszyn gnących zbrojenie. Obiekty tworzone w Tekli posiadają przypisane standardowe atrybuty takie jak:
- Typ obiektu (kolumna, belka, płyta, stopa fundamentowa)
- Profil (HEA, HEB, L itp.),
- Materiał (stal np. S235JR, S355JR czy beton C25/30, C40/50 itp.)
Możliwe jest również definiowanie własnych typów profili, materiałów, własnych baz danych (katalogów) profili, materiałów. Tekla posiada m.in. rozszerzenie pozwalające modelowanie skomplikowanych kształtów mostowych o różnym nachyleniu – Tekla Bridge Creator (Narzędzie umożliwia wczytanie road/rail alignment w formacie LandXML). Ponadto dzięki livelink z Rhino Grasshopper możliwe jest tworzenie parametrycznych obiektów o bardzo złożonych kształtach oraz tworzenie różnych wariantów konstrukcji w krótkim czasie.
Autodesk Revit jest najpopularniejszym programem do modelowania konstrukcji na świecie. Posiada kilka modułów, które dedykowane są dla różnych specjalizacji. Należą do nich Revit Structures dla konstruktorów, Revit Architecture dla architektów, jak również Revit MEP dla inżynierów instalacji sanitarnych, kanalizacyjnych oraz elektrycznych.
W projektach infrastrukturalnych Revit najczęściej jest stosowany do modelowania konstrukcji takich jak mosty, kładki, przejścia podziemne, przepusty, tunele oraz ściany oporowe.
W ostatnich latach firma Autodesk mocno poprawiła moduł odpowiedzialny za modelowanie terenu, dlatego program zyskuje coraz większą popularność również wśród architektów krajobrazu.
Program posiada bardzo dużą ilość funkcji modelowania, zarządzania informacją zawartą w modelu, grupowania danych i wizualizacji stworzonego modelu. Revit daje również możliwość eksportu do kilku różnych formatów min: DWG, DGN, DWF, IFC, ODBC.
Dzięki darmowemu add-inowi do parametrycznego modelowania o nazwie Dynamo, w Revicie otwiera się zupełnie nowy wachlarz możliwości. Dzięki niemu można tworzyć skomplikowane modele 3D, inteligentne w pełni sparametryzowane obiekty 3D (zwane w Revicie rodzinami) oraz automatyzować powtarzalne czynności projektowe.
Programy BIM do wyświetlania informacji zawartych w plikach
W powyższym punkcie omówiliśmy najbardziej popularne programy do tworzenia modeli 3D w świecie infrastruktury. Każdy ze wspomnianych programów potrafi wyeksportować model do różnych formatów. Kolejna kategoria jest poświęcona programom umożliwiającym wyświetlanie plików BIM zawierających obiekty geometryczne oraz przypisane do nich informacje niegeometryczne. Skupię się wyłącznie na sposobie wyświetlania informacji zawartych w plikach. Inne funkcjonalności opisywanych programów nie są poruszane. Do analizy wykorzystuje plik IFC ze względu na to, że posiada dużo informacji niegeometrycznych.
Autodesk Viewer To darmowy program BIM, przeglądarkowy umożliwiający przeglądanie modeli 3D. Aplikacja daje możliwość przeglądania zawartości modelu (model browser) oraz podgląd właściwości (Properties) przypisanych do poszczególnych obiektów. Właściwości przedstawione są tabelarycznie w oknie dialogowym. Ponadto aplikacja oferuje szereg narzędzi wspierających wyświetlanie modelu (Orbit, Pan, Zoom, Section, Explode). Program wymaga posiadania konta na stronie Autodesk.
Trimble Connect to darmowy program BIM dla osób indywidualnych (Wersja płatna dla firm). Występuje w wersji przeglądarkowej oraz desktopowej (Zastąpił program Tekla BIMSight). Aplikacja daje możliwość wyświetlania modelu 3D w różnej perspektywie. Program posiada możliwość dostosowania kamery (Rotate, Pan, Look around). Po naciśnięciu na dowolny obiekt mamy możliwość jego wyodrębnienia, ukrycia, zmiany koloru. Możemy także wyświetlić właściwości niegeometryczne przypisane do obiektu. Program oferuje możliwość przeanalizowania wszystkich danych jednocześnie (Data Table), ich grupowania oraz wyeksportowanie do pliku CSV. W wersji płatnej istnieje możliwość dodawania informacji do obiektu.
Bentley Viewer to darmowy program BIM, aplikacja desktopowa posiadająca szereg funkcji umożliwiających przeglądanie i analizowanie modelu geometrycznego. Program posiada wiele funkcji znanych w programie MicroStation. Plik wyświetla geometrie 3D zawartą w pliku IFC, jednakże nie dostarcza informacji o właściwościach niegeometrycznych.
Navisworks to płatny program BIM, desktopowy ($880/rok). Ma możliwość wyświetlania modelu w różnej perspektywie. Navisworks pozwala zmieniać położenie obiektów (np. przesunąć obiekt z 0,0,0 do 100,100,100). Ponadto pozwala zmienić kolor obiektów, dodać teksturę bądź ustawić przezroczystość obiektu. Program daje możliwość izolowania obiektów, szukania i filtrowania danych, tworzenia zbiorów (Sets) o tej samej charakterystyce (np. wszystkie rury o przekroju fi 200). W oknie właściwości mamy możliwość podglądu informacji przypisanych do obiektu.
Programy BIM do wyświetlania informacji zawarych w IFC
Na rynku istnieje wiele programów, zarówno płatnych i bezpłatnych, wspomagających wyświetlanie plików IFC. W tej części artykułu skupimy się na programach otwierających tylko pliki IFC. Zwrócimy uwagę na sposób wyświetlania informacji. Przyjrzyjmy się zatem 6 wybranym programom.
BIM Vision To darmowy program BIM, desktopowy od firmy Datacomp z Krakowa. Program umożliwia wyświetlanie plików IFC 2×3 oraz IFC 4. Aplikacja umożliwia podgląd obiektu w różnej perspektywie, z różnej strony. Istnieje możliwość ustawienia przezroczystości obiektu. Właściwości niegeometryczne obiektów przedstawione są w tabeli. Dużym plusem jest to, że atrybuty wyświetlane są na jednej stronie (Common, Project, Specific). Ponadto mamy podgląd na klasyczną strukturę pliku IFC.
Solibri Anywhere to darmowy program BIM, desktopowy od firmy Nemetschek. Program wspomaga wyświetlanie plików IFC. Od pewnego czasu, aby móc korzystać z rozwiązania należy posiadać konto na stronie Solibri. Posiada funkcjonalności wyświetlania pliku dostępne w innych aplikacjach. Najbardziej popularne to: izolowanie obiektów, ustawienie częściowej lub pełnej przezroczystości, oglądanie modelu z różnej perspektywy. Atrybuty przypisane do obiektu są wyświetlane w zakładkach (inaczej niż w BIM VIsion). Własne atrybuty są oznaczone kolorem niebieskim (Common, Project, Specific)
BIMSync to płatny program BIM, przeglądarkowy dający możliwość wyświetlania pliku IFC i informacji przypisanych do obiektów. Dużym plusem jest fakt, że wyświetlane są tylko właściwości IFC zdefiniowane przez użytkownika. Tak jak w przypadku Trimble Connect, BIMSync daje możliwość wyeksportowania informacji zawartych w pliku IFC do pliku CSV lub XLS.
Dalux Viewer to darmowy program BIM, wspomagający wyświetlanie pliku IFC. Bardzo prosty interface. Informacje przypięte do obiektu wyświetlane są tabelarycznie. Nie występuje struktura podziału IFC. Informacje wyświetlane są bez podziału na atrybuty (Specific, Project, Common). Wyświetlane są Informacje znajdujące na najniższym poziomie.
BIMCollab Zoom to darmowy program BIM od firmy KUBUS. Informacje zawarte w pliku IFC wyświetlone są w podobny sposób do Solibri. Każdy atrybut posiada osobną kartę. Aplikacja wyświetla strukturę podziału pliku IFC. Program pozwala na różne ustawienia kamery (Orbit mode, Fly mode), możliwość izolowania obiektów, zmianę koloru obiektu oraz ustawienie przezroczystości obiektów.
Areddo Jest to darmowy program BIM, najmniej popularny spośród wcześniej wymienionych. Nie radzi sobie z renderowaniem modeli IFC 2×3. W każdym poprzedniej aplikacji model był wyświetlany ładnie, w Areddo pojawił się problem z renderowaniem obiektów 3D. Posiada podstawowe funkcje wspierające podgląd obiektów 3D oraz daje możliwość tabelarycznego podglądu informacji zawartych w pliku IFC.
Programy BIM do dodawania i edycji informacji zawartych w IFC
Częstym problemem przy eksporcie pliku IFC jest fakt, że pomimo tego samego schematu dane są wyeksportowane w różny sposób, a informacje zapisane są w różnych miejscach. Aktualnie istnieje kilka narzędzi, która pomaga rozwiązać ten problem. Oto one
SimpleBIM To płatny program BIM, desktopowy (1250€ /rok). Wersja próbna na 30 dni. Pośród wielu narzędzi program umożliwia edycję IFC 2×3 oraz IFC 4. Program daje możliwość dodawania właściwości oraz edycję informacji (level 2 i level 3). Zbiór właściwości należy stworzyć w osobnym pliku .xlsx a następnie zaimportować. Informacje mogą być zmieniane manualnie w programie. Istnieje możliwość eksportu zmienionych plików do pliku IFC 2×3 oraz IFC 4
iConstruct To płatny program BIM (3000 USD/rok) działający jako Add-in do programu Naviswork. Program posiada m.in. narzędzie Append Data, które służy do dodawania, modyfikowania lub usuwania danych niestandardowych przypisanych do pliku IFC. Narzędzie służy do grupowania elementów lub dodawania niestandardowych danych. Program pozwala zapisać różne konfiguracje, przez co jest szybkiego dodawania oraz edycji danych w modelu. Możliwa jest edycja informacji, które znajdują się na karcie zdefiniowanej przez użytkownika. Program umożliwia eksport pliku IFC
Quadri Jako jedyny program z listy umożliwia wyświetlanie oraz edycję wielu formatów pliku. Aby przedstawić plik w postaci wizualnej należy go zaimportować do programu Quadri. Podczas procesu importu wykorzystywane są pliki konwersji. Pliki konwersji są odpowiedzialne za mapowanie atrybutów pomiędzy obiektami w pliku a obiektami programu Quadri. Program Quadri wykorzystuje własną bibliotekę obiektową. Obiektami są np. Bridge Part, Abudment, Road bed itp. System pozwala na zagregowania plików pochodzących z różnych środowisk oraz przedstawienie w jednym wspólnym standardzie. Program poprzez szereg funkcji pozwala na dodanie informacji do modelu a następnie wyeksportowanie do różnych formatów. Programowi Quadri poświęcimy uwagę w kolejnych artykułach.
Nie ważne jaki program BIM używasz. Liczy się rezultat końcowy.
Jak możesz zauważyć, na rynku występuje bardzo dużo programów BIM. W tekście zostały przedstawione programy do tworzenia modeli 3D, wyświetlania plików CAD/BIM oraz edycji plików. Mam nadzieję, że udało Ci poznać nowe oprogramowanie BIM, o których wcześniej nie słyszałeś. Istnieje wiele innych kategorii programów, o których chciałbym Ci opowiedzieć w kolejnych artykułach. Możesz także znaleźć listę najczęściej używanych programów BIM tutaj.
Jeżeli podobał Ci się ten artykuł, zostaw swój komentarz i opisz swoje doświadczenia z podobnym oprogramowaniem. Opowiedz jakie funkcje najczęściej używasz.
W kolejnym artykule z tego cyklu poznasz, w jaki sposób możemy przeprowadzić import oraz eksport pliku BIM do programu Quadri, aby nie stracić żadnych danych.
Dobra robota czterech muszkieterów w świecie Open BIM 🙂 PoZdrowieNia