Technologia BIM to procesy, oprogramowanie, informacje generujące wiele rezultatów. BIM nie byłby jednak tak efektywny, gdyby nie standaryzacja tych procesów. Wraz ze standaryzacja pojawia się ujednolicona terminologia.
Nie będzie to jednak kompendium pojęć i terminów związanych z BIM. Z prostego powodu. Jest ich po prostu bardzo dużo. W niniejszym artykule, skupię się na kilkunastu najważniejszych i najbardziej popularnych pojęciach. Jeśli szukasz bazy danych wszystkich terminów BIM zachęcamy do odwiedzenia strony https://bimdictionary.com/
Niniejszy artykuł jest jednym z pierwszych, który pojkawił sie na naszym blogu. Tym razem wzbogaciłem go odnosniki do nowszych artykułów, w ktorych te terminy są dokładnie opisane.
Pozwoli to Wam lepiej zrozumiec czym te hasła są.
1: 2D (CAD)
Sposób projektowania gdy dokumentacja jest wykonywana i dostarczana dwuwymiarowo. Wszelka koordynacja bazuje na pojedynczych rysunkach. Charakterystyczny dla BIM poziomu 0.
2: 3D (BIM)
Modelowanie obiektów trójwymiarowych w ten sposób, że są one podstawowym żródłem informacji w projekcie. Oznacza to, że model nie jest jedynie trójwymiarową reprezentacja obiektów, lecz zawiera również wszystkie informacje niezbędne do wykonania dokumentacji projektowej.
Model jest więc źródłem informacji do wygenerowania dokumentacji rysunkowej jak również raportów, zestawień materiałów itp. Obiekty są zamodelowane parametrycznie,a więc wszelkie zmiany w dokonane w modelu wpływają na wygenerowane rysunki czy raporty.
3: 4D (BIM)
Model 3D wraz z informacją o czasie i kolejności instalacji określonych elementów obiektu. Określony może być czas budowy, czas fabrykacji, czas montażu, czas dostawy na budowę itd. Dzieki modelowi z informacja o czasie, możliwe jest tworzenie symulacji budowy obiektu.
4: 5D (BIM)
Model 3D BIM wraz z informacją o czasie instalacji określonych elementów oraz ich koszcie. Na podstawie tych informacji przeprowadza się analizę kosztów budowy obiektu.
5: 6D (BIM)
Model 3D wraz z informacjami, które umożliwiają przeprowadzenie analizy wpływu budowli na środowisko i człowieka. Dane te są wykorzystywane do analiz energetycznych obiektów oraz wyznaczania śladu węglowego (carbon footprint).
6: 7D (BIM)
Model 3D rozszerzony o informacje potrzebne do zarządzania i eksploatacji obiektu budowlanego. Model jest często bazą używaną w specjalistycznych platformach FM (Facility Management).
7: IFC - Industry Foundation Class
Opracowany przez buildingSMART otwarty format zapisu danych służący do przekazywania informacji oraz koordynacji między różnymi uczestnikami procesu. Główną zaletą tego formatu jest jego otwartość. Pozwala to na wykorzystanie go przez oprogramowanie różnych producentów (interoperacyjność).
Pliki IFC zawierają wszystkie dane o obiekcie, takie jak geometria, położenie w przestrzeni, dane poszczególnych elementów, atrybuty elementów. Coraz więcej projektów w Norwegii jest projektami typu “drawingless”, gdzie IFC jest podstawowym nośnikiem informacji.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o formacie IFC, zapraszam do cyklu artykułów powieconych temu zagadnieniu:
8: BCF - BIM Collaboration Format
Format pliku używany do wymiany informacji i uwag w modelu pomiędzy różnymi oprogramowaniami, opracowany przez Tekla i Solibri. W późniejszym czasie przyjęty jako standard przez buildingSMART. Format zaimplementowany jest jako format pliku XML (bcfXML), oraz usługa sieciowa RESTful API (bcfAPI).
Format ten pozwala na dodawanie i wymianę komentarzy oraz przypisywanie ich do konkretnych elementów modelu (za pomocą unikalnych globalnych identyfikatorów GUID, który jest niepowtarzalnym nr określającym każdy element modelu). Pozwala na podgląd komentarzy, ich autora oraz czas stawienia informacji o np kolizji wraz z przypisaniem odpowiadającego widoku w celu szybkiej i łatwej lokalizacji.
Wiecej o BCF znajdziesz w artykule :
9: MVD - Model View Definition
Jest powiązany z formatem IFC. Opisuje określone ustawienia wstępne filtrów podczas eksportowania zestawu danych do IFC. Ideą jest przeniesienie podzbiorów modelu do pliku IFC, zamiast eksportowania wszystkich obiektów i informacji. Dzięki temu łatwo jest wyodrębnić z danych zawartych w IFC te, które są potrzebne na określonych etapach realizacji procesu. Jest to korzystny zabieg przede wszystkim we współpracy interdyscyplinarnej.
Jeśli np. Model architektoniczny ma być przesłany do obliczeń konstrukcyjnych, stosowne jest eksportowanie wyłącznie elementów konstrukcyjnych. Należy zaznaczyć, że MVD filtruje nie tylko geometrię, lecz także zestaw danych powiązanych z obiektami.
O MVD możesz przeczytać więcej na naszym blogu tutaj:
10: CDE - Common Data Environment
To centralne repozytorium danych wymagane do spełnienia funkcji udostępniania informacji BIM poziomu 2. CDE gromadzi, zarządza i rozpowszechnia odpowiednie, zatwierdzone dokumenty projektowe dla zespołów multidyscyplinarnych na poziomie dostępu określonym dla poszczególnych członków zespołów biorących udział w projekcie (np. Informacja o nowym dokumencie, zatwierdzenie dokumentu itp.).
Platforma CDE jest przeważnie umieszczona na zewnętrznym serwerze, do którego dostęp otrzymują wszystkie strony biorące udział w projekcie posiadające odpowiednie uprawnienia. Platformy CDE posiadają zautomatyzowany obieg informacji. Ponadto posiadają predefiniowane sposoby udostępniania, akceptowania i komentowania dokumentów.
Ten temat wyjaśniony jest w artykule:
11: EIR - Employer’s Information Requirements
Są to tzw. Wymagania Informacyjne Zleceniodawcy, odpowiednik Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ). Wyjaśnia wymagania zleceniodawcy podczas zamawiania usług. Wymagania te mogą dotyczyć m.in. poziomów szczegółowości modelowania, wymagania dotyczące szkolenia i kompetencji, systemy zarządzające, formaty wymiany danych etc.
Wiecej o EIR dowiesz się z artykułu:
12: BEP - BIM Execution Plan
Czyli plan wykonania BIM jest podstawowym dokumentem inwestycji, przygotowany przez dostawców (przeważnie przed podpisaniem umowy jako Pre-contract BEP) w celu spełnienia wymagań zawartych w EIR.
Zawiera podział ról i odpowiedzialności, uprawnienia, standardy, metody, procedury, kamienie milowe, harmonogram, strategie obiegu informacji, konwencje nazewnictwa rysunków, komponentów, modeli, atrybutów, a także rozwiązań IT oraz główny plan dostarczania informacji projektowej dostosowany do konkretnego programu inwestycji.
Przeczytaj serię artykułów o BEP, ktora pozwoli Ci zrozumieć to zagadnienie:
1. Tworzenie skutecznego BIM Execution Plan: Część 1
2. Skuteczny BIM Execution Plan. Część 2
13: IDM - Information Delivery Manual
To dokument, którego celem jest zapewnienie zintegrowanego odniesienia do procesów i danych wymaganych w projekcie oraz określający zasady wymiany informacji w tym projekcie. Dokument jasno określa które informacje należy przekazać na poszczególnych etapach procesu.
Celem IDM jest dostarczenie niezbędnych informacji wymaganych dla zapewnienia poprawności procesu przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości tej informacji tak aby nie tracić czasu na niepotrzebne operacje. Składnikiem IDM jest Mapa Procesu (Process Map), która opisuje kto bierze udział w projekcie i jak działania są rozdzielone pomiędzy poszczególnych uczestników.
Dokument określa też zalecany/oczekiwany poziom szczegółowości (LOD/LOI) projektu stosowany na poszczególnych etapach. Stosowany dopiero na poziomie BIM Level 2.
14: Process Map
Mapa procesu. Jest składnikiem Information Delivery Manual. Opisuje w jaki sposób działania są rozdzielone pomiędzy uczestników procesu, kto bierze udział w projekcie. Process Map określa również takie elementy jak poziom szczegółowości LOD/LOI projektu w poszczególnych etapach.
15: LOD - LOD 100, LOD 200, LOD 300, LOD 400, LOD 500 – level of development
Opracowany przez American Institute of Architects (AIA) klasyfikacja szczegółowości modelu. Poziom szczegółowości wzrasta z jego numerem. LOD stosuje się przy określaniu wymaganego poziomu szczegółowości na poszczególnych etapach projektu.
Źródło: https://bimforum.org/lod/
16: LOD - LOD1, LOD2, LOD3, LOD4, LOD5, LOD6, LOD7 - Level of Detail
Stosowany jest w Wielkiej Brytanii. Zawiera dwa typy szczegółowości:
- Level Of Detail (LOD – wymagania dot. Informacji geometrycznych) – Dotyczy treści graficznej modelu. Jest tym, co widzisz, kształtami tworzącymi model wizualny. Poziom szczegółowości (LOD) służy do zdefiniowania wymaganej zawartości graficznej modelu na poszczególnym etapie projektu. W miarę postępu projektu komponenty w modelu zostaną dostarczone bardziej szczegółowo. W przypadku np. drzwi wewnętrznych model może rozpoczynać się od drzwi reprezentowanych przez zwykły prostopadłościan, a następnie w miarę rozwoju projektu dodawane będą dodatkowe szczegóły.
Przykladowe wymagania LOD wg NBS BIM toolkit na przykladzie drzwi; https://toolkit.thenbs.com/definitions/ss_25_30_20_30/#lod
- Level Of Information – LOI. Poziom informacji (LOI) – Określa niegraficzną zawartość modelu na określonych etapach projektu. W miarę postępu projektu szczegółowość metadanych będzie się zwiększać. W przypadku drzwi na początku projektu prostopadłościan reprezentujący drzwi będzie zawierał ograniczone dane, takie jak klasyfikacja drzwi. W miarę rozwoju projektu dostarczane będą dane dotyczące wydajności, takie jak odporność ogniowa, a następnie dane producenta, karta katalogowa itp.
Przykładowe wymagania LOI wg NBS BIM Toolkit na przykladzie drzwi : https://toolkit.thenbs.com/definitions/ss_25_30_20_30/#loi
W rzeczywistości oba są ściśle ze sobą powiązane, ponieważ normalne jest, że treść graficzna i nie graficzna rozwija się obok siebie. Poziomy szczegółowości modelu i informacji o modelu są ogólnie definiowane dla kluczowych etapów projektu, na których mają miejsce „data drops” (wymiana informacji), umożliwiając zleceniodawcy sprawdzenie, czy informacje o projekcie są zgodne z ich wymaganiami i umożliwiając im podjęcie decyzji, czy przejść do następnego etapu. Jest to analogiczne do raportu etapowego dotyczącego konwencjonalnego projektu.
Kombinacja LOD i LOI jest LOMD – Level of Model Definition – Służy do definiowania szczegółów wymaganych w modelu na różnych etapach projektu, zarówno graficznych, jak i niegraficznych..
Źródło: http://bimtoolbox.org
17: COBie - Construction Operation Building information exchange.
Jest standardem dokumentacji zawierającej dane do zarządzanie obiektem. Ma formę arkusza kalkulacyjnego. Wypełniany jest w zależności od fazy projektu. Dane w arkuszu obejmują wyposażenie obiektu wraz z informacjami o każdym z elementów wyposażenia (parametry techniczne i eksploatacyjne, pochodzenie, cena, okres gwarancyjny, data montażu, listy części zamiennych, terminy przeglądów, itp.).
Cechy COBie:
- interoperacyjność na poziomie użytkownika – dane zapisane w tym standardzie, są dostępne i zrozumiałe praktycznie dla każdego dostawcy jak i innych uczestników procesu inwestycyjnego. Dane zapisane zgodnie z COBie można łatwo zaimportować do systemów klasy FM
- interoperacyjność na poziomie projektanta – większość programów wykorzystywanych do tworzenia modeli 3D ma opcję automatycznej generacji pliku COBie
- otwartość – COBie jest zgodny z otwartym formatem IFC
- wielobranżowość – dane obejmują wszystkie branże występujące w danym obiekcie
- możliwość stosowania różnych standardów klasyfikacji (w USA może być wymagany Omniclass, w Wielkiej Brytanii Uniclass, a np. w Norwegii inwestor może oczekiwać stosowania normy NS-3451)
Przykładowy arkusz COBie:
Źródło: https://www.thenbs.com
18: BIM Level 0
System powstawania dokumentacji projektowej w formatach 2D CAD. Dystrybucja dokumentacji przebiega głównie na papierze, bądź poczta elektroniczną.
19: BIM Level 1
System powstawania dokumentacji projektowej, która stanowi połączenie koncepcyjnych elementów 3D (najczęściej na potrzeby wizualizacji) oraz dokumentacji 2D. Dystrybucja dokumentacji przebiega z wykorzystaniem platform CDE (Common Data Environment).
20: BIM Level 2
Poziom dojrzałości BIM, w którym strony współpracujące przy projekcie, nie współtworzą jednego modelu, lecz kilka modeli branżowych, które udostępniają między sobą. Kluczowa jest wymiana informacji przy użyciu wspólnego, otwartego formatu pliku (IFC, COBie). Stąd wymóg, aby każde oprogramowanie, z którego korzystają strony biorące udział w projekcie, miało możliwość eksportu do tych plików. Zintegrowany model 3D jest więc podstawowym źródłem informacji o obiekcie budowlanym ponieważ zawiera zarówno dane geometryczne jak i niegeometryczne.
BIM poziomu 2 definiuje poziomy szczegółowości modelu i informacji dla poszczególnych etapów i uczestników projektu. Wymiana informacji przebiega poprzez system CDE (Common Data Environment).
21: BIM Level 3
Poziom dojrzałości BIM, który póki co jest w jedynie koncepcja (tzw. Święty Graal BIM’u). Reprezentuje pełną współpracę wszystkich dyscyplin biorących udział w projekcie w jednym, wspólnym, centralnym modelu. Wszyscy uczestnicy projektu mają dostęp do modelu i mogą go modyfikować.
22: VDC - Virtual Design and Construction
VDC to połączenie nowych technologii (BIM) z odpowiednim schematem pracy i zarządzania (PPM), wspierające ludzi pracujących wspólnie na projekcie, w sposób zintegrowany i jednoczesny (ICE). Schemat ten jest skupiony na realizacji celów projektu, które powinny być kontrolowane podczas projektu poprzez zbieranie odpowiednich dannych. Efektem końcowym VDC jest realizacja celów ustalonych przez klienta.
Dokładniej ten temat wyjaśniony jest w artykule:
VDC – Co to jest? Definicja Virtual Design and Construction
Sprawdz również zakładkę “Wszystko VDC” na naszym blogu.
