We wcześniejszym wpisie o Project Production Management w VDC, przeszliśmy przez podstawy Zarządzania Produkcją Projektu (z angielskiego w skrócie: PPM). Dowiedzieliśmy się, że projekty są systemami produkcyjnymi i powinny być zarządzane z wykorzystaniem koncepcji zarządzania operacyjnego (ang. operations management). Jako wprowadzenie do tematu przedstawiliśmy prosty przepływ pracy. Jednak w rzeczywistości każdy projekt i praca jest inna i zależy od wielu czynników: wydajności, niezbędnych informacji lub zasobów potrzebnych do rozpoczęcia pracy, pogody, dostaw, czasu transportu i tak dalej. Krótko mówiąc: ma miejsce duża zmienność.
Aby planować i zarządzać pracą, musimy zrozumieć kluczowe czynniki wpływające na system produkcyjny, takie jak zmienność w branży budowlanej. Przyjrzymy się tej koncepcji w tym artykule.
Ten artykuł jest kontynuacją serii WSZYSTKO O VDC.
Spis treści
1. Czym jest zmienność w branży budowlanej?
Na początku spójrzmy na tę krótką definicję this short definition:
Zmienność – brak spójności lub ustalonego wzoru; skłonność do różnicy lub zmiany.
Przykład: „duża zmienność w jakości”
(ang. Variability – lack of consistency or fixed pattern; liability to vary or change).
Uwaga dodatkowa: Zmienność NIE jest tym samym, co zmiana (ang. change of order/work). Zmiana w umowie lub zamówienie na roboty dodatkowe jest zmianą zakresu prac pierwotnie określonego w umowie, poprzez dodanie, pominięcie lub zastąpienie prac, lub poprzez zmianę sposobu wykonania prac. Źródło definicji.
Aby zapoznać się z pojęciem zmienności, możemy zacząć od następującego stwierdzenia: ze zmiennością mamy do czynienia na co dzień, nie tylko w pracy, ale także w życiu prywatnym.
Spójrzmy na to na podstawie przykładu.
Chcesz iść do kina, żeby obejrzeć film. Rozpoczyna się o 18:00 w kinie w centrum miasta. Wychodzisz z domu o 17:00 i zakładasz, że podróż zajmie Ci 30 minut autobusem i 10 minut pieszo – w sumie 40 minut. Masz 20 minut bufora czasu do rozpoczęcia filmu. Co może się zdarzyć? Autobus, którym zamierzałeś jechać, spóźnia się 5 minut. Jest duży ruch i dojazd zajmuje dodatkowe 10 minut. Następnie przed kasą w kinie ustawia się kolejka. Stajesz twarzą w twarz z rzeczywistością: przyjechałeś za późno i przegapiłeś film. Co wydarzyło się w tym przykładzie? Wystąpiła pewna zmienność, a bufor czasu był zbyt niski, aby wziąć ją uwagę. Możemy zidentyfikować następującą zmienność:
- Czas przyjazdu autobusu na Twój przystanek
- Czas dojazdu do centrum miasta
- Liczba osób czekających na zakup biletu w kinie
Aby dotrzeć na czas i obejrzeć film, trzeba lepiej zaplanować podróż, uwzględniając powyższe punkty. Innymi słowy, powinieneś zmniejszyć zmienność. Jak możesz to zrobić? Możesz na przykład sprawdzić Mapy Google i zaplanować podróż autobusem 15 minut wcześniej. Można też założyć, że łączny czas podróży autobusem wyniesie 60 minut, przy założeniu większego ruchu, a nie 30 minut. W tym przypadku zwiększasz bufor czasowy – z 20 minut do 40 minut + 15 minut na wcześniejszy autobus. Myślisz, że będzie dobrze, nawet jeśli przed kasą jest kolejka. Więc zmniejszyłeś zmienność, jednak nadal może ona wystąpić.
Możesz też zastosować inne podejście: jeśli to możliwe, wyeliminuj przyczyny zmienności. Może to oznaczać zamówienie taksówki do kina i zamówienie biletów przez Internet. To znowu skutkowałoby tylko jedną rzeczą, która może pójść nie tak – czasem podróży do centrum miasta. Brzmi to jak dobry pomysł, jednak za taksówkę trzeba by dodatkowo zapłacić.
Aby zakończyć przykład, zwróćmy uwagę na jeszcze jedną rzecz: Zmienność może być korzystna lub szkodliwa dla końcowego rezultatu. Ponieważ autobus może przyjechać na czas, nie ma korków, a Ty docierasz do celu szybciej niż początkowo zakładałeś.
To tylko prosty przykład, aby zrozumieć pojęcie zmienności. Jak wiemy, projekty budowlane są znacznie bardziej skomplikowane, z wieloma różnymi interesariuszami.
W poprzednim artykule stwierdziliśmy, że projekty to systemy produkcyjne. Musimy jednak zaakceptować, że istnieją pewne różnice między konstrukcją a produkcją przemysłową. Głównymi, według Vrijhoel and Koskela (2005) są trzy powiązane ze sobą specyficzne cechy:
- Plac budowy
- Produkcja jedyna w swoim rodzaju
- Organizacja tymczasowa
Złożoność i zarządzanie skupione na projekcie sprawiają, że budowa jest szczególnym rodzajem systemu produkcyjnego – projektowym systemem produkcyjnym (project production system).
Konsekwencją tych specyficznych cech jest duża zmienność procesu budowlanego.
W przeciwieństwie do tego, stabilność procesu jest warunkiem wstępnym i kluczowym aspektem szczupłego (Lean) systemu produkcyjnego. (Na podstawie artykułu: Zarządzanie zmiennością w produkcji domów (ang. Managing variability in house production).
2. Źródła zmienności na projekcie budowlanym
Jak opisano w tym artykule: Zarządzanie zmiennością w produkcji domów (ang. Managing variability in house production):
„System procesu budowlanego składa się z pięciu powiązanych ze sobą elementów: wkładu (input), procesu przemiany, rezultatu (output), warunków kontrolowanych i warunków niekontrolowanych, jak pokazano na rysunku 1 (Salim i Bernold 1995). Ten połączony model procesu budowlanego zapewnia ramy do badania przyczyn zmienności. W produkcji własnej zasoby wejściowe są przekształcane w produkty wyjściowe za pomocą określonych technologii budowlanych. Zmieniające się warunki mogą wpływać zarówno na proces przemiany, jak i na zasoby wejściowe, podczas gdy zmiany w technologii budowy i dostępności zasobów mają również znaczący wpływ na kontrolowane warunki, takie jak planowanie i zarządzanie łańcuchem dostaw. Dlatego dowolne elementy w systemie mogą być źródłem zmienności, a niewielka zmienność może zostać powiększona poprzez efekt domina. ‘
Warto w tym miejscu wspomnieć, że istnieją pewne warunki, które można kontrolować, czyli rzeczy, o których możemy decydować i kontrolować w większym lub mniejszym stopniu – jak odpowiednie planowanie i harmonogramowanie, kontrola jakości, jak pracujemy z bezpieczeństwem i tak dalej. Przejmując kontrolę nad tymi warunkami, możemy znacznie zmniejszyć przyczyny zmienności. Jednocześnie występują też niekontrolowane warunki – na przykład pogoda, warunki gruntowe, sytuacja ekonomiczna. Te, na które nie mamy bezpośredniego wpływu – ale możemy użyć buforów, aby zmniejszyć ich wpływ.
Przykłady źródeł zmienności na projektach w branży budowlanej:
- Poprawki/ponowna praca (Rework)
- Zmiana kolejności projektowania lub wykonywania
- Nowa technologia
- Wady materiałowe
- Nowe techniki wykonywania
- Opóźnienia w dostarczeniu materiałów
- Awarie sprzętu
- Dłuższe czasy realizacji
- Opóźnienia spowodowane pogodą
- Warunki gruntowe
- Regulacje rządowe
- Sytuacja ekonomiczna
3. Jak zredukować zmienność?
W swojej rozprawie doktorskiej L. Koskela Poszukiwanie teorii produkcji i jej zastosowania w budownictwie (L. Koskela, An exploration towards a production theory and its application to construction) autor w dobry sposób podsumował wpływ zmienności i dlaczego jej ograniczanie jest tak ważne:
„Schonberger (1986) stanowczo stwierdza: „Zmienność jest uniwersalnym wrogiem”.
Praktyczne podejście do zmniejszania zmienności polega zatem na znalezieniu i wyeliminowaniu jej przyczyn/źródłeł. W związku z tym uwaga została skupiona na zminimalizowaniu przestojów, skrócenia czasu i poprawy jakości w celu zmniejszenia liczby poprawek/ponownej pracy.
Jeśli nie jest możliwe zmniejszenie zmienności, należy zaakceptować co najmniej jedno z poniższych: długie czasy realizacji i wysokie poziomy WIP, zmarnowana wydajność, utracona wydajność.
(…) zmienność na początku linii produkcyjnej jest bardziej destrukcyjna niż zmienność na końcu linii. Dlatego zmniejszenie zmienności w procesach przepływu (flow) należy traktować jako cel nadrzędny”.
Na projektach budowlanych, zmienność ma wpływ na:
- Zdolności przerobowe (capacity)
- Zapasy (inventory)
- Czas
Jak zmniejszyć ten wpływ? Możemy to zrobić za pomocą buforów:
- Zdolności przerobowe – sprzęt, ludzie, przestrzeń
- Zapasy – materiał, produkcja w toku (work in progress – WIP), praca zakończona
- Czas – czas realizacji
Podejście do buforowania zależy od ogólnej strategii produkcji. Trzeba się zdecydować, czy na przykład korzystne jest wykorzystanie większej liczby ludzi i maszyn (zdolności przerobowe) i mieć większą pracę w toku (WIP) i zamówić więcej materiałów, aby działać szybciej, ale za to płacić więcej. Czy czas nie jest krytyczny i możemy wykonać prace przy mniejszych zasobach.
Musimy pamiętać, że nie możemy zmniejszyć jednego bufora bez zwiększenia jednego lub obu pozostałych – chyba że zredukujemy zmienność. Jeśli więc chcemy jak najszybciej dostarczyć projekt (czas się skróci), to zdolności przerobowe i zapasy wzrosną. A jeśli budżet jest priorytetem, zarówno zdolności przerobowe, jak i zapasy spadną, ale czas się wydłuży.
4. Podsumowanie - zmienność w branży budowlanej i VDC
W naszych projektach pojawi się zmienność, czy tego chcemy, czy nie. Ale planując i ulepszając procesy w projekcie, możemy zmniejszyć zarówno ją, jak i zapotrzebowanie na bufory. W tym artykule wyjaśniliśmy, czym jest zmienność, przedstawiliśmy jej źródła na projekcie budowlanym oraz wprowadziliśmy zasady buforowania. Temat zarządzania produkcją projektu jest ogromny, ale nie martw się – krok po kroku przejdziemy przez najważniejsze koncepcje, na prostych i rzeczywistych przykładach!
Ten artykuł oparty jest na książce Integrating Project Delivery i programie VDC-Certificate w Norwegii, zorganizowanym przez Norweski Uniwersytet Technologiczny NTNU wraz z Centrum Rozwoju Zawodowego Stanforda, a także na własnym doświadczeniu autora.
Ten artykuł jest kontynuacją serii WSZYSTKO O VDC.
Mamy kilka pytań do CIEBIE drogi Czytelniku! Czy masz jakieś doświadczenia ze stosowaniem metodologii VDC? Czy sam wykorzystujesz PPM? Jakie masz z tym doświadczenia? Podziel się z nami swoimi przemyśleniami i doświadczeniami poniżej artykułu!
